Татарстанның Түбән Кама районы: Россиягә тәрәзә
60 елга якын элек Түбән Кама Бөтенсоюз бәрмә комсомол төзелеше статусына ия булган. Бөтен Союздан меңләгән кеше Европада иң зур нефть химиясе комплексы, ГЭС һәм яңа шәһәр төзү өчен килгән. Үзара аңлашу, уртак максатлар һәм чын энтузиазмда төзелгән Түбән Кама үсеш өчен көчле заряд алды. Һәм хәзер бу потенциал тулысынча гамәлгә ашырыла.
Чыганак: sdelanounas.ru
Белешмә. Түбән Кама районы Кама елгасы бормасында урнашкан. Район Тукай, Зәй, Әлмәт, Яңа Чишмә, Чистай, Мамадыш, Алабуга районнары белән чиктәш. Район чикләренең күп өлеше төньяк һәм көнбатышта табигый су киртәсе – Кама елгасы һәм Куйбышев сусаклагычы буйлап уза. Шәһәр шартларында (Түбән Кама шәһәрендә һәм Кама Аланы шәһәр тибындагы бистәсендә) район халкының 90%тан артыгы яши. Милли состав: татарлар (50,2 %), руслар (43,9 %), чуашлар (2,5 %), башкортлар (0,7 %), украиннар (0,6 %). Административ үзәге – Түбән Кама шәһәре.
– Түбән Кама бер кешегә кертелгән инвестицияләр саны буенча өченче урында тора. Һәм без инвестицион капитал җәлеп итү буенча икенче урында торабыз. Без инвестицияләр җәлеп итүчәнлеген үстерү буенча Интернет ресурсларына мәгълүмат урнаштыру буенча алда барабыз. Бер кешегә чит ил инвестицияләрен җәлеп итү буенча икенче урында торабыз, - дип Түбән Кама муниципаль районы башлыгы, Түбән Кама мэры Айдар Метшин муниципаль берәмлекләрнең интеграль рейтингы нәтиҗәләре белән уртаклашты.
Россиягә тәрәзә
«ТАИФ» компанияләр төркеменең Татарстан төркеменә керүче «Түбән Кама нефть химиясе» район өчен киләчәк формулаларын төп оештыручы булып кала. Предприятие ассортиментында, бүген Европаның иң эре компанияләренең берсе, 120дән артык исеме – синтетик каучуклар, пластиклар, каучук һәм пластиклар җитештерү өчен мономер чимал. Төбәкнең төп салым түләүчеләреннән берсе булган НКНХ продукция җитештерү һәм экспорт күләмен арттыра бара. Аның составына керүче SKI-3 синтетик каучук заводы үз продукциясен Michelin, Pirelli, Continental, Bridgestone һәм Goodyear гигантларына экспортлый. НКНХ һәм Linde AG компаниясе елына 600 мең тонна егәрлекле комплекс төзелеше проектын ашыра. Төзелешнең беренче чираты 2021 елга тормышка ашырылачак. Проект кредиторлары биш Алман банкы: Deutsche Bank, UniCredit Bank AG, Bayerische Landesbank, Landesbank Baden-Württemberg һәм DZ BANK AG.
Чыганак: rupec.ru
Тәҗрибәле уңыш юлы белән
Немец инвесторлары ягыннан югары бәя позитив тәҗрибәгә нигезләнгән: югары технологияле җиһазларның бер өлешен проектлаган һәм куйган Linde AG катнашында Түбән Камада ТАИФ-НК авыр калдыкларны тирәнтен эшкәртү комплексы төзелгән, ул нефть эшкәртү тирәнлеген 98,6% ка кадәр арттырырга мөмкинлек бирә. «ТАИФ» һәм Linde арасында стратегик хезмәттәшлек турында меморандум гамәлдә.
Алгарышлы социаль-икътисадый үсеш территориясе статусына ия булган югары технологияле Түбән Кама (инвесторлар өчен тиешле преференцияләр белән) инвесторлар өчен чын магнит. Кайберәүләр өчен «Алабуга» махсус икътисади зонасы һәм башка «тәмле» мәйданчыклардан да җәлеп итүчәнрәк.
Чыганак: e-nkama.ru
Инвестиция җепләре
«Пионер» дан тыш, «Түбән Кама» УКСИҮТ инфраструктурасы «Түбән Кама» һәм «Кама Аланы» индустриаль паркларын да үз эченә ала. 2018 һәм 2019 елларда 10 компания резидент статусын алды, 800 эш урынының 400 гә якыны булдырылды, 4,1 млрд. сумнан 1,6 млрд. сумга якын инвестиция җәлеп ителде. 2020 елда 10 резидент – тагын 2200 яңа эш урыны һәм 3,4 млрд сум инвестиция планлаштырыла.
Резидентларның эшчәнлек юнәлешләре төрле. Мәсәлән, 2018 ел ахырында «Түбән Кама» индустриаль паркына килгән «Промсектор» һәм «Энерго-инновацияләр Развитие» компанияләре металлга эшкәртү һәм каплау (27 яңа эш урыны, 53 млн сум инвестиция) һәм пар казаннары өчен комплектлау әйберләре (20 эш урыны, инвестицияләр күләме – 43,6 млн сум) җитештерергә планлаштыра.
«Кама Аланы» индустриаль паркында «Чишмә» компаниясе сәнәгать масштабында яшелчә теплица үстерү проектын гамәлгә ашыра. Инвестицияләр беренче этапта 90 млн сумнан артык тәшкил итәчәк, 67 эш урыны булдырылачак. Бу проектта аның патриотик юнәлеше игътибарга лаек: продукцияне җитештерүчеләр Түбән Кама халкын төп кулланучылар дип саный.
Бар да ачык
Әмма сәнәгать парклары һәм УКСИҮТ резиденты, муниципалитет актив рәвештә гамәлгә кертә торган төрле ярдәм чаралары булмаса, бизнес өчен алай ук кызык булмас иде. Мәсәлән, 2019 елда дүрт предприятие импортны алыштыру программасы буенча Кама инновацион территориаль-җитештерү кластерыннан 3,2 млн. сум күләмендә субсидия алды. 11 эшкуар Татарстан Республикасы Эшкуарлыкка ярдәм итү фонды аша 27 млн. сумлык ташламалы кредитлар алды.
Эш тизлеге һәм үтә күренмәлелеге – Түбән Кама хакимиятенең тагын бер максаты. Аңа ирешү өчен, аерым алганда, яңа микрорайонда «сакчыл КФҮ» ачыла. Ул 60 мең кешегә хезмәт күрсәтәчәк. Проект дәүләт һәм муниципаль хезмәтләр күрсәтү вакытын кыскартырга һәм баш тартулар санын 50 дән 5% ка кадәр киметергә тиеш.
Иң мөһиме – кешеләр
Түбән Каманың уникальлеге, аның зур мөмкинлекләреннән тыш, шәһәр һәм аның халкы совет чорының иң яхшысын саклап кала алган. Бу һөнәри осталык, максатчанлык һәм һөнәргә тугрылык кына түгел, нинди генә катлаулы булмасын, кече Ватанга мәхәббәт тә. Түбән Каманың истәлекле урыннарының берсе – ике дистә диаспора үз туган ягының колоритын һәм традицияләрен яңартучы Халыклар дуслыгы йорты. Мондый күршелек мәдәниятләрне баета һәм кешеләргә бер-берсен яхшырак аңларга, кадерләргә мөмкинлек бирә.
Чыганак: protatarstan.ru
Җәмәгать урыннарында барлык инфраструктура проектлары концептуаль. Алар – әйләнә-тирә табигатьнең матурлыгы, түбәнкамалыларга бирелгән талантлар турында. Шулай итеп, шәһәрнең горурлыгы, Тукай исемендәге китапханә һәм аның белән янәшә урнашкан парк – биредә белем, зирәклек, буыннар алмашлыгының ни дәрәҗәдә югары бәяләнүен гәүдәләндерә.
Чыганак: protatarstan.ru
Түбән Кама – социаль ипотека торагын төзү темплары коммерциянекеннән алда бара торган аз санлы районнарның берсе. Биредә берничә ел дәвамында яшь медицина белгечләрен җәлеп итү һәм хастаханәләрне иң заманча җиһазлар белән тәэмин итү программалары гамәлгә ашырыла. Мөгаен, шуңа күрә 2013 елдан 2019 елга кадәр Түбән Камадан килгән һәм киткән кешеләр арасындагы аерма 1742 кешедән 189га кадәр кимегәндер.
Сүз уңаенда, проектка 60 млн сумнан артык акча салып, Чиләбе инвесторы барлык перспективаларны да карады инде. Хәзер түбәнкамалылар үз шәһәрләренә чын биеклектән карый алалар – 2019 елда «Гаилә» паркында Шәһәр көненә 42 метрлы күзәтү тәгәрмәче ачылды.
Чыганак: Күзәтү тәгәрмәче, Түбән Кама ВК
Фото чыганагы: Gelio