«Без ислам дөньясына искиткеч сигнал бирдек, тизлекне киметергә ярамый»
ТР Инвестицион үсеш агентлыгында 15 ноябрьдә узган ислам финанслау мәсьәләләре буенча түгәрәк өстәл Россиянең 4 төбәгендә эксперимент кертүгә йомгак ясады һәм яңа хокукый өлкәдә эшләүгә күпкырлы караш күрсәтте.
Бер өстәл артында оешмалардан һәм төбәкләрдән 19 спикер җыелды, алар бүген үз эшчәнлекләре белән ислам банкингындагы процессларны билгелиләр. Россиядә беренче «Сбер» ислам офисын оештыручы, Россия Банкы реестрында беренче булып теркәлгән «Ак Барс банк», Иранның «Мир Бизнес Банк» үз продуктлары, агымдагы ихтыяҗ күрсәткечләре һәм алга таба үсеш турында сөйләделәр.
Мәсәлән, «Сбер» 3000 физик зат хисабын ачкан, РКО, хезмәт хакы проектлары, төзүчеләрне финанслау, биржа фонды һәм хәләл индексы эшли, мураб ипотекасын, суккукны, тормыш иминиятен сынап караган. Хәзер пилот республикаларда офислар ачуның юл картасы формалаша. Банк кадрлар әзерләүгә басым ясый.
"Ак Барс банк" сөйләвенчә, республикада ислам кануннары буенча беренче килешүләр 10 ел элек булган. Хәзер яңа продуктлар, шул исәптән лизинг, мобиль кушымта эшләнә. Банк төрле шәһәрләрдә үз офисларында ислам тәрәзәләре системасын үстерә.
Көннән-көн Иран инвесторлары белән актив эшләүче «Мир Бизнес Банк» ның ислам финанслау реестрында булуын раслаячак. Түгәрәк өстәлнең башка катнашучылары торак, брокерлык һәм финанс инвестицияләре өлкәләрендә ислам банкингының чынлыкта эшләүче механизмнары белән уртаклаштылар. Алар арасында Иннополиста эшләнгән «Сахих Инвест» кушымтасы да бар
Шулай итеп, Татарстан базарында тәкъдимнәр җитәрлек, хәзер ихтыяҗны актив формалаштырырга кирәк.
Татарстан икътисад министры Мидхәт Шаһиәхмәтов күптән түгел республикада ислам финанслары темасына социологик сораштыру үткәрелүе турында сөйләде. Татарстан территориясендә эшләүче барлык банклар, партнерлык банкингы белән кызыксынучы 400 гә якын предприятие һәм 3,5 меңгә якын кеше респондент булды. Тикшеренү нәтиҗәләре бизнес, кредит оешмалары һәм халыкның мәгълүмат җитмәвен күрсәтә.
Партнерлык финанс өлкәсендә финанс грамоталылыгын арттыру - бүген хәл ителергә тиешле беренче мәсьәлә.
Шулай ук экспериментта катнашучылар өчен банкларны һәм финанс компанияләрен Россия Банкы реестрына кертү мөһим бурыч булып тора. Бүгенге көндә анда өч оешма бар, шуларның икесе — татарстанныкы. Республикадан тагын ике оешманың гаризалары хәзер Россия Банкы каравында.
Партнерлык финанслау турындагы законның идеологы, РФ Дәүләт Думасының сигезенче чакырылыш депутаты Айрат Фәррахов белдергәнчә, иң югары төп ставка фонында партнерлык финанслауның өстәмә өстенлекләре бар: «Без ислам дөньясына искиткеч сигнал бирдек, тизлекне киметергә ярамый. Без Рөстәм Миңнеханов белән эксперимент башланганны исәпкә алып, федераль дәрәҗәдә ярдәм чаралары күрергә кирәклеге турында фикер алыштык. Мин ташламалар, субсидияләр, керемнәрне компенсацияләү һәм башкалар турында әйтәм».
Шул ук вакытта, Фәррахов фикеренчә, Татарстан хәзер үк ниндидер ярдәм чаралары кертү мәсьәләсен карый ала. Бу башка субъектлар өчен беренче мөһим адым һәм үрнәк булыр иде. Ул Татарстанның инвестицион потенциалын ачучы invest.tatarstan мәйданчыгына охшаш мәйданчык булдырырга тәкъдим итте, әмма инде партнерлык финанслауга багышланган. Депутат фикеренчә, партнерлык финанслау өлкәсендәге иң яхшы проектларны ачыклау, аларны призлар белән бүләкләү һәм конкурслар үткәрү зарур. Мондый чара ислам банкингын тизрәк таратуга хезмәт итәчәк.
Депутатның тагын бер тәкъдиме банклар һәм финанс оешмалары өчен гади һәм уңайлы истәлек булдыру булды. ИҮА җитәкчесе Талия Миңнуллина җавап итеп бу юнәлештә эш алып барылуын әйтте. Агентлык мондый продуктны Икътисад министрлыгы һәм Милли банк белән берлектә эшли.
Сүз уңаеннан, Банк эксперимент буенча анкета һәм мөрәҗәгатьләр аша кире элемтә җыя. Пилот төбәкләре вәкилләреннән кире элемтә түгәрәк өстәл кысаларында да яңгырады. Алар тармакта үз-үзен җайга салучы оешма булдыру, рефинанслау инструментлары, ликвидация, кадрлар әзерләү кирәклеге турында сораулар бирделәр.
Ислам банкингындагы хәзерге хәлләр ягыннан Чечен Республикасында булган хәлләр кызыклы. Ислам финанслары өлкәсендә кредит портфеле биредә 51,7 млрд сум тәшкил итә, бу узган елдан 8,6% ка күбрәк, шуның 44,7 млрд сумы ваклап сатуга туры килә, ягъни продуктларга ихтыяҗ физик затларда күзәтелә.
Кызыклы саннар: Татарстанда ислам финанслары буенча хезмәт күрсәтүче барлык оешмаларда белгечләр булса, Чечняда белгечләр 16 оешманың 2сендә, ә Дагестанда 10 оешманың 4сендә эшли.
Верификация мәсьәләләре ислам финанслары кырында бәхәсләр тудыруны дәвам итә. ТР ИҮА җитәкчесе Талия Миңнуллина раслаганча, верификация мәсьәләләрендә соңгы сүз булырлык орган булдыру кирәклеге турындагы бу кискен мәсьәлә хәзер федераль дәрәҗәдә актив рәвештә тикшерелә:
“Әлбәттә, ул кирәк. Югыйсә, бу потенциаль намуссыз базар әгъзаларының махинацияләре өчен люфт. Мошенниклар куллана алган ак тапларны хокук кырында калдырырга ярамый. Мөнәсәбәтләрнең ачыклыгы – шунысы партнерлык финанслауда клиентны җәлеп итә. Ислам банкингы яхшы эшләргә юнәлдерелгән булырга тиеш”.
Талия Миңнуллина тәкъдиме буенча түгәрәк өстәлдә катнашучыларның барлык тәкъдимнәре Агентлык тарафыннан закон чыгару инициативасы рәвешендә бердәм документка җыелачак. «Бүген башка пилот регионнар белән бергә без "сәгатьләрне тикшердек" һәм киләчәктә эшләү планнары турында килештек, без бергә берләшеп, халыкка ислам банкингы турында массакүләм мәгълүмат бирүдән алып белгечләрне сыйфатлы әзерләүгә кадәр күп кенә мәсьәләләрне хәл итәргә тиеш», - диде ТР ИҮА җитәкчесе.